Πολλές φορές η νέα οπτική αποτελεί τον καταλυτικό παράγοντα για να δημιουργηθεί σε μία σχέση ειλικρινής κατανόηση και να αποτραπούν ή να τερματιστούν μοτίβα συμπεριφορών που την τραυματίζουν.
Γιατί επαναλαμβάνω τα ίδια μοτίβα συμπεριφοράς;
Πόσες φορές έχεις στεναχωρηθεί επειδή για πολλοστή φορά έχεις νιώσει να επαναλαμβάνεται η ίδια σκηνή που οδηγεί σε αρνητικά συναισθήματαή έναν εκρηκτικό καβγά με τον άνθρωπο που αγαπάς; Πόσες φορές απογοητεύτηκες από μια συμπεριφορά που νιώθεις ότι επαναλαμβάνεται;
Να σου πω ένα μυστικό; Όσο πιο έντονο αίσθημα έχει δημιουργηθεί από ένα βίωμα, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να ανακυκλωθεί.
Η αιτία βρίσκεται στον τρόπο που λειτουργεί το νευρικό μας σύστημα: όσο πιο έντονη η συναισθηματική αντίδραση τόσο μεγαλύτερη η εστίασή μας στο αίτιο που την προκάλεσε – καθώς το σώμα επιθυμεί να αντλήσει «μαθήματα» ώστε να αποφύγει στο μέλλον την κατάσταση που μας δημιουργεί πόνο. Δυστυχώς, όσο πιο έντονη η εστίασή μας, τόσο περισσότερο τείνουμε να αναπαράγουμε το περιστατικό στην σκέψη μας, ενεργοποιώντας τους ίδιους νευρώνες, τα ίδια συναισθήματα, τις ίδιες συνάψεις, εκπαιδεύοντας δηλαδή τον εγκέφαλό μας να αναπαράγει την ίδια διαδικασία και συναισθήματα που μας οδήγησαν στην αρχική μας αντίδραση. Με αλλά λόγια, τείνουμε να προγραμματίζουμε τον εαυτό μας να αντιδρά με τον ίδιο τρόπο σε όμοια ερεθίσματα.
Πώς μπορώ να αλλάξω την κατάσταση;
Παρόλα αυτά, έχουμε την δυνατότητα να σπάσουμε τον φαύλο κύκλο και να επαναπρογραμματίσουμε τον εγκέφαλό μας προκειμένου να βελτιώσουμε την ποιότητα της σχέσης μας. Χρειάζονται δυο απλά βήματα:
- αλλαγή εστίασης- οπτικής και
- διάθεση να αντλήσουμε νέο νόημα από την αρχική εμπειρία.
Η ακόλουθη άσκηση στοχεύει στο να αποκτήσεις επίγνωση και συνακόλουθα να υιοθετήσεις αποτελεσματικότερες στρατηγικές επικοινωνίας.
Σκέψου ένα περιστατικό που θα ήθελες να αλλάξεις το πως νιώθεις όταν το θυμάσαι ή τον τρόπο που θέλεις να ανταποκριθείς όταν ξανασυμβεί.
- Κάθισε αναπαυτικά και ανακάλεσε στην μνήμη σου το περιστατικό. Θυμήσου το σαν να αποτελεί παρόν, δες ό,τι έβλεπες άκου ό,τι άκουγες και νιώσε ό,τι ένιωθες.
- Πρόσεξε και κατέγραψε ιδιαίτερα τι πιστεύεις, σκέφτεσαι, αισθάνεσαι και πως αντιδράς σε αυτή την κατάσταση. Διατήρησε αυτή την αίσθηση για μερικά λεπτά και έπειτα καθάρισε το μυαλό σου.
Τώρα παρατήρησε την ίδια σκηνή από την οπτική του ουδέτερου παρατηρητή.
Δες τον εαυτό σου από απόσταση. Παρατήρησε το μοτίβο επικοινωνίας μεταξύ των δυο ατόμων και ότι κάθε άτομο έχει την δίκη του άποψη, πιστεύω, στόχους και κίνητρα.
Τι θα παρατηρούσε ένας πραγματικά ουδέτερος, χωρίς συναισθηματική εμπλοκή παρατηρητής;
- Έπειτα φαντάσου ότι μπαίνεις στην θέση του άλλου ατόμου. Φαντάσου ότι βλέπεις τον εαυτό σου μέσα από τα μάτια του και παρατήρησε πώς αισθάνεται για το θέμα. Πώς φαίνεσαι εσύ από αυτή την οπτική;
Τι είναι σημαντικό για το άλλο άτομο; Τι επίδραση έχει αυτή η εμπειρία επάνω του;
- Τώρα επέστρεψε ξανά στην αρχική θέση, παρατήρησε δηλαδή το περιστατικό μέσα από τα δικά σου μάτια.
Τι έμαθες από αυτή την εμπειρία; Τι είναι τώρα διαφορετικό;
Έχοντας βιώσει αυτή την εμπειρία, ποια οπτική θεωρείς ότι θα σε βοηθήσει να επικοινωνείς αποτελεσματικότερα; Τι νέους τρόπους αλληλεπίδρασης θα ήθελες να εξερευνήσεις στο μέλλον; Τι αποφασίζεις να κάνεις διαφορετικά την επόμενη φορά; Και να θυμάσαι, το νόημα της επικοινωνίας σου είναι η απάντηση που παίρνεις!
Με ποιο τρόπο θα επικοινωνήσεις διαφορετικά για να αλλάξεις την απάντηση;
Σύνταξη: Μιχάλης Κηναζίδης, Μαρία Λαζαρίδου